Dolerus near puncticollis Thoms

.زنبور برگ خوار غلات

 (Tenthredinidae, Hymenoptera)

 این زنبور توسط غدیری(1368) از کرج گزارش گردیده است. لاروهای آن از برگ ها تغذیه می کنند و خسارت آنها اقتصادی نیست

کرم ساقه خوار نیشکر  

Sesamia nonagrioides

   subsp. Botanephaga

   (Lep: Noctuidea  )

معرفی آفت

در استانهای فارس و خوزستان انتشار داشته و علاوه بر ذرت به محصولات دیگر از جمله نیشکر، گندم، برنج، ذرت خوشه ای و سودان گراس نیز خسارت می زند. این آفت به غیر از ریشه به تمام قسمتهای گیاه ذرت، از جمله برگها، جوانه مرکزی، ساقه، بلال، گل آذین نر و ناحیه طوقه آسیب می رساند.

نحوة خسارت روی ذرت:

الف-خسارت به برگ و جوانه مرکزی:

لاروهای جوان پس از خروج از تخم در بین غلاف و ساقه به طور عمودی در داخل جوانه مرکزی نفوذ کرده و آن را ضایع می نمایند. برگهای لوله شده اطراف جوانه مرکزی پس از باز شدن به صورت ردیفی سوراخ سوراخ به نظر می رسند. سپس این لاروها در جوانه مرکزی به طرف ساقه پیش می روند. در صورتی که ورود لاروها از قسمت پائین تر غیر از جوانه مرکزی صورت گیرد، باعث قطع شدن ساقه و خشک شدن قسمت فوقاین شده و گیاه حالت Dead heart   پیدا می کند.

ب-خسارت به ساقه:

عده از لاروهای نئونات ساقه خوار پس از خروج از تخم از قسمت جوانه مرکزی در داخل ساقه ذرت کانال حفر کرده و تعدادی نیز مستقیماً ساقه را سوراخ می کنند به هر حال در داخل ساقه کانالهائی طویل حفر کرده و خسارت عمده را از این طریق وارد می سازند. زمانی که ساقه های ذرت جوان و نرم هستند، لاروها قادرند که از بند عبور نمایند ولی هنگامی که ساقه ها چوبی و سفت شدند قادر به عبور از بند نبوده و در این صوررت پس از رسیدن به آن به صورت حلقه ای ناحیه بند تغذیه می کنند. در نتیجه ساقه در اثر وزش باد شکسته و به زمین می افتد. در اثر تغذیه لارو از ساقه ذرت زمانی که بوته ها به ارتفاع 40-30 سانتی متری رسیده باشند. برگهای فوقانی زرد و ضعیف شده بدون ظاهر شدن علایم Dead heart   در گیاه حالتی شبیه به کمبود مواد غذائی بوجود می آید. ایجاد سوراخ در ساقه همراه با دفع فضولات لاروی یکی از علایم تشخیص ساقه خوار است. به خصوص با مشاهده فضولات تازه یا کهنه می توان به زمان آلودگی پی برد. زمانی که بوته های ذرت 4-3 برگی باشند در اثر خسارت آفت کاملاً از بین می روند ولی بوته های مسن تر تحمل بیشتر داشته و به رشد خود ادامه می دهند.

ج- خسارت به بلال:

بلالهای ذرت هم از خسارت این آفت در امان نیستند زمانی که استوانه مرکزی بلالها هنوز سفت نشده باشد، لاروها از دانه های شیری و استوانه مرکزی تغذیه کرده و با ایجاد کانالهای تغذیه ای به آنها صدمه می زنند. هنگامی که استوانه مرکزی چوبی و سفت گردید لاروها عمدتاً از دانه های شیری تغذیه می کنند. تعدادی از لاروها از قسمت فوقانی وارد بلالها شده و در نتیجه تلقیح با اشکال صورت می گیرد. در مواردی هم لاروها پوششهای خارجی بلال را سوراخ کرده و خود را به داخل آنها می رسانند.

هـ – ایجاد حالت جاروئی در گیاه:

در اثر از بین رفتن جوانه مرکزی، جوانه های جانبی رشد کرده و چندین ساقه ضعیف در اطراف جوانة مرکزی تشکیل می شود به طوری که گیاه حالت جاروئی به خود می گیرد. این ساقه های ایجاد شده قادر به بارآوری نبوده و ضعیف می مانند.

زیست شناسی روی ذرت در استان خوزستان:

زمستان را به صورت لاروهای کامل در داخل بقایای ساقه های قطع نشده ذرت در مزرعه، قسمت داخلی طوقه و بلالهای به جا مانده در مزارع و در داخل ساقه های زندة نیشکر و سایر علفهای هرز میزبان در خاک به سر می برد. این لارها در اوایل اسفند ماه با گرم شدن هوا به تدریج تبدیل به شفیره می شوند.

دوره شفیرگی لاروهای زمستان گذران حدود 15 روز به طول می انجامد اولین تخم ریزی پروانه ها از هفته اول فروردین ماه شورع و تا 20 فروردین ادامه دارد. تخم ریزی به طور دسته ای و در دسته های 4-2 ردیفی و معمولاً در داخل غلاف برگای اولیه ذرت می باشد. این آفت بوته های جوان 6-4 برگی را که حدود 20-15 سانتی متر ارتفاع دارند جهت تخم ریزی ترجیح می دهد. دورة رشد جنین و مدت زمان تفریخ تخم در نسل اول طولانی تر از نسلهای بعدی بوده و 10 تا 12 روز به طول می انجامد. سپس لاروها خارج و به ترتیبی که گفته شد خسارت می زنند. مدت زمان فعالتی لاروهای نسل اول آفت حدود یک تا یک و نیم ماه و از نیمه دوم فروردین لغایت دهة دوم خرداد به طول می انجامد. شفیره های نسل اول از اواخر اردیبهشت ماه به بعد تشکیل می شوند و مدت شفیرگی 15-10 روز طول می کشد. پروانه های این نسل از نیمه دوم خرداد ماه به تدریج ظاهر می شوند. در فاصله بین فروردین و نیمه دوم خرداد ماه که نسل اول این آفت فعالیت دارد. ذرت کشت بهاره، گندم، نیشکر و علفهای هرز خانوادة گرامینه میزبانان این نسل را تشکیل می دهند و به طور کلی فعالیت نسل اول 3-5/2 ماه یا به عبارت دیگر از اوائل فروردین تا نیمه دوم خرداد طول می کشد. تخمریزی پروانه های نسل اول که از اوایل خرداد ظاهر می شوند پس از جفت گیری به دو طریق امکان تخم ریزی دارند:

الف- در مزارع ذرت کشت بهاره تخمریزی می کنند که در این صورت چون این قبیل مزارع تا حدی چوبی شده و مناسب تخمریزی نیستند لذا در قسمت های انتهائی گیاه ذرت تخم ریزی می نمایند. از نیمة دوم خرداد ماه به بعد عمدتاً تخمریزی بر روی علفهای هرز داخل مزارع صورت می گیرد. لاروهای حاصله پس از مدتی تغذیه از علفهای هرز میزبان خود را تغییر داده و به میزبان مورد علاقه یعنی کشت بهاره منتقل می شوند در این صورت این قبیل لاروها عمدتاً در قسمتهای فوقانی گیاه فعالیت داشته و سپس به داخل ساقه نفوذ می کنند.

ب-در تاریخ نیمة دوم خرداد به جز ذرت میزبانهای دیگری از جمله ذرت خوشه ای، سودان گراس، برنج و نیشکر در حال رشد در منطقه یافت می شود که حشرات ماده بر روی آنها تخمریزی نموده و بدین ترتیب نسل دوم آفت بر روی میزبانهای مذکور سپری می شود. لازم به توضیح است چنانچه نسل دوم بر روی ذرت کشت بهاره مستقر شوند در این صورت اکثریت لاروها به علت چوبی شدن و برداشت مزارع محکوم به مرگ خواهند بود و به ندرت می توانند سیکل زندگی خود را تکمیل کنند.

نسل دوم:

به دلیل گرمی هوا مدت زمان فعالیت نسل دوم کوتاه و حدود 2-1.5 ماه از نیمة دوم خرداد تا نیمة اول مرداد طول می کشد. فعالیت عمدة این افراد این نسل بر روی سودان گراس، ذرت خوشه ای، برنج و نیشکر می باشد و زمان شفیرگی این نسل در نیمة دوم تیر ماه و پروانه های حاصله در اوایل مرداد ظاهر می شوند.

نسل سوم:

پروانه های نسل دوم از دهة سوم مرداد ماه شروع به تخمریزی می کنند که تا هفته اول شهریور ماه ادامه می یابد. در این زمان سودان گراس و ذرت خوشه ای(مایلو) به علت رشد زیاد و چوبی شدن، جهت تخمریزی آفت مناسب نیستند. لذا حشرات ماده به مزارع ذرت کشت دوم (تابستانه)، برنج و مخصوصاً مزارع کشت جدید (plant  ) نیشکر که در شهریور ماه کاشته شده اند هجوم می آورند. این مزارع مکان مناسبی جهت تخمریزی این نسل می باشد. ذرت کشت تابستانه در این زمان 6-4 برگه بوده و برنج نیز هنوز دارای ساقة نرم می باشد، به علاوه امکان آلودگی مزارع نیشکر در این زمان زیاد می باشد.

مدت زمان فعالیت لاروهای نسل سوم نیز کوتاه بوده و حدود 45-40 روز به طول می انجامد. شفیره های این نسل از اواخر شهریور لغایت دهة اول مهر ماه تشکیل می شوند. پروانه های این نسل در دهة دوم مهر ماه ظاهر می شوند.

عامل بیماری :

عامل بیماری قارچی است به نام puccinia striformis که از رده ی بازیدیومیست ها ، راسته ی اوردینال ها و خانواده puccinaceae می باشد. این بیماری یکی از مهمترین بیماری های گندم در دنیا و در ایران به شمار رفته و در سال های شیوع خسارت سنگینی را موجب می شود. بیماری زنگ زرد گندم برای اولین بار در سال 1326 از ایران گزارش شده و در حال حاضر در بیشتر مناطق گندم خیز کشور شیوع دارد.

علائم بیماری:

علائم بیماری زنگ زرد در روی برگ های جوان به صورت جوش یا تاول هایی به رنگ زرد مایل به نارنجی ظاهر شده سپس این جوش ها به هم پیوسته و نوارهایی در امتداد رگبرگ ها در هر دو سطح برگ نمایان می شود. زنگ زرد به اندام های مختلف گندم مانند برگ ، غلاف ، ساقه ، خوشه ، گلوم و گلومل و حتی ریشک ها حمله کرده و در بهار زود تر از سایر زنگ ها ظاهر می شود. هر یک از پاجوش های روی برگ حاوی هزاران هاگ یا اوردیوسپور بهاره است که فعالترین شکل تکثیر قارچ عامل بیماری بوده و باعث توسعه ی بیماری در فصل رشد گندم در مزارع و همچنین انتقال بیماری از سالی به سال دیگر می باشد. در اواخر فصل در سطح زیرین برگ تلیوسپورهای سیاه رنگ قارچ ظاهر می شود.

زیست شناسی قارچ عامل بیماری زنگ زرد گندم:

تاکنون برای این قارچ میزبان حد واسط در دنیا شناخته نشده است. زنگ زرد گندم زمستان را به صورت اوردیوسپور و میسلیوم روی علف های هرز گندمیان یا گندم های روییده از سال قبل گذرانده و با مساعد شدن شرایط محیطی به صورت فراگیر شیوع پیدا می کند. آلودگی ممکن است در پاییز یا در زمستان رخ بدهد. اوردیوسپورهای زنگ زرد پس از قرار گرفتن روی بر گ در صورت وجود شبنم و آب آزاد جوانه زده ، لوله تندش تولید کرده و از طریق روزنه به داخل برگ نفوذ می کنند. ریسه های قارچ در داخل برگ رشد کرده و از طریق تولید اندام مکنده با مواد داخل سلول تماس برقرار کرده و بالاخره با توسعه ریسه در فضای بین سلولی کلنی جدید قارچ ، جوش ها و اوردیوسپورهای قارچ تشکیل می شوند. در حال حاضر در کشور ایران اغلب ارقام تجارتی گندم که در سطح وسیع کشت می شوند نسبت به زنگ زرد حساس هستند ( مانند تجن ).

عوامل محیطی موثر در بروز و توسعه بیماری زنگ زرد عبارت است از: درجه حرارت و رطوبت مناسب ، وجود علف های هرز گندمیان و ارقام حساس. میسیلیوم قارچ می تواند در منفی 5 درجه سانتیگراد زنده بماند و دمای مطلوب برای جوانه زنی اوردیوسپورها بین 3-15 درجه سانتیگراد است. توسعه بیماری در دمای بین 10-15 درجه سانتیگراد همراه با باران یا شبنم سریعتر است. بعد از برداشت گندم در اوایل تابستان ، زنگ زرد می تواند روی گندم های مزارع دیر کاشت واقع در مناطق مرتفع ، گندم های خودرو ( حاصل از ریزش بذر در موقع برداشت ) یا روی علف های هرز خانواده گندمیان به حالت فعال باقی مانده و در پاییز اوردیوسپورهای آن توسط باد روی گیاهچه های جدید گندم منتقل شود. اگر در این زمان درجه حرارت ، رطوبت و بارندگی برای جوانه زنی و نفوذ اوردیوسپورهای قارچ فراهم باشد ، اولین آلودگی به طور پراکنده در مزارع ایجاد می شود. هر چه درجه حرارت در طول تابستان کمتر باشد اسپورزایی زنگ بیشتر و آلودگی پاییزه افزایش پیدا می کند. تابستان گرم و طولانی سبب کاهش جمعیت اوردیوسپوری قارچ برای ایجاد آلودگی پاییزه می شود. بعد از انجام آلودگی در گیاهچه گندم بسته به شرایط جوی و قبل از شروع سرمای زمستان فعالیت زنگ متفاوت خواهد بود.

جوش های در حال اسپورزایی می توانند تا 4 درجه سانتی گراد زیر صفر را تحمل کنند ولی در درجات حرارت پایین تر از بین می روند. پوشش برف می تواند در زنده ماندن بقایای قارچ نقش مهمی داشته باشد. درجه حرارت در زمستان نقش عمده ای در شروع و توسعه اپیدمی زنگ زرد در بهار ایفا می کند. هر چه درجه حرارت در طول ماه های زمستان پایین تر و مدت سرما طولانی تر باشد، بروز و توسعه آلودگی کندتر و میزان تولید اسپور برای پیشرفت بیماری کمتر است. آلودگی های پاییزه تنها از نظر انتقال آلودگی به سال بعد دارای اهمیت است و توسعه بیماری در بهار بستگی تام به شرایط محیطی دارد. آلودگی های بهاره به طور معمول از برگهای پایینی شروع می شوند و در آلودگی های شدید تمام اندام ها آلوده می شوند

طرز خسارت :

آلودگی برگ های پایینی تاثیر کمتری در کاهش محصول دارد در صورتی که آلودگی برگ های بالایی موجب خسارت بیشتری روی محصول می شود. حساس ترین مرحله ، مرحله تشکیل خوشه می باشد.

مدیریت تلفیقی بیماری : 

1-     کشت ارقام مقاوم و یا متحمل

2-     از بین بردن علف های هرز گندمیان

3-     استفاده بهینه از کودهای ازته

4-     از بین بردن کانون های اولیه ی آلودگی

5-     در صورت بروز اپیدمی یکبار سمپاشی در مرحله تورم خوشه با یکی از قارچ کش های زیر توصیه می شود:

1: آلتو (Cyproconazole) به مقدار نیم لیتر در هر هکتار

2: تیلت (Propiconazole ) به مقدار نیم لیتر در هر هکتار

3: فولیکور (Tebuconazole ) به مقدار یک لیتر در هر هکتار

4: ایمپکت ( Flutrafole ) به مقدار نیم لیتر در هر هکتار

Eurygaster integriceps Put.

    (Scutelleridae, Heteroptera)

این گونه مهم ترین آفت کشاورزی کشور ما به شمار می آید. به جز مناطق خوزستان، اراضی ساحلی خلیج فارس، دریای عمان ، دریای خزر و کویرهای مرکزی فلات ایران، این آفت در سایر مناطق کشور وجود دارد
(رجبی، 1379). بر اساس میانگین سطح مبارزة شیمیایی با سن گندم طی سال های 79-1375 استان های فارس، همدان، کرمانشاه، مرکزی، کردستان، اصفهان، لرستان و تهران به ترتیب با 24، 7/13، 6/13، 8 ، 9/7، 1/7، 9/4 و 5/4 درصد سهم مبارزه شیمیایی با سن گندم در کشور، از مهم ترین مناطق سن خیز کشور به شمار می آیند.

 سطح مبارزة شیمیایی با سن گندم در 25 سال اخیر(شکل 2) روند فزاینده ای داشته است به طوری که این سطح از 75000 هکتار در سال 1355 به 1200000 هکتار در سال 1380 رسیده است (هیربد، 1380). تخریب مراتع و توسعة دیم زار ها خصوصآ در غرب کشور از مهم ترین دلایل گسترش مناطق انتشار و طغیان سن گندم در سال های اخیر بوده است(رجبی،1372). در سال های اخیر 40 -50 درصد سهم مبارزة شیمیایی با سن گندم در اراضی دیم استان های غربی کشور که تخریب مراتع در آنها شدید بوده است، صورت گرفته است (بغدادچی، 1371).

سن گندم هم به صورت کمی( خسارت به برگ، خشک کردن جوانه مرکزی، سفید کردن وخشک کردن سنبله ها و یا قسمتی از آنها توسط سن مادر) و هم به صورت کیفی ( سن زدگی دانه ها توسط پوره ها و سن های نسل جدید) خسارت وارد می کند. طبق یک برآورد نظری در 3 میلیون هکتار اراضی آلوده کشور، در صورت عدم مبارزه با سن گندم حدود 90 هزار تن خسارت کمی و 900 هزار تن خسارت کیفی ایجاد خواهد شد.

طبق بررسی های بهرامی(1377) هر سن مادر به طور متوسط 61 جوانه مرکزی و 2/12 سنبله را در شرایط دیم خسارت می زند و سطح زیان اقتصادی آن 6/1 سن مادر در متر مربع است. در طرح جامع سن گندم کاهش محصول به ازای هر سن مادر در شرایط دیم 8/43 کیلوگرم و سطح زیان اقتصادی آن 8/1 عدد در متر مربع برآورد گردیده است(بی نام، 1377). طبق بررسی های رضابیگی(1379) هر سن مادر در مزارع آبی در شرایطی که ترمیم خسارت صورت نگیرد، 1/3 گرم(حدود 30 کیلو گرم در هکتار) خسارت می زند و سطح زیان اقتصادی آن حدود 3 عدد در متر مربع است. نور(1381) سطح زیان اقتصادی سن مادر را در شرایط آبی 7-8 عدد در متر مربع برآورد کرده است.

حد قابل تحمل سن زدگی دانه ها 2 درصد است و دانه هایی که بیشتر از 2 درصد دانة سن زده داشته باشند فاقد کیفیت نانوایی هسـتند. با افزودن برخی از افزودنی هـای مجاز می توان این نرم را کمی افزایـش داد(عسگریان زاده، 1377). بهرام    )  1377) سن زدگی دانه ها به ازای هر پوره سن 5 را در زمان برداشت گندم دیم حدود 6/0 درصد برآورد کرده و سطح زیان اقتصادی پوره ها را 3-4 پوره در متر مربع ذکر کرده است. رضابیگی(1379) سطح زیان اقتصادی پوره ها را به طور متوسط 2/8 عدد در متر مربع برآورد کرده است. این میزان در ارقام رشید و سرداری به ترتیب 3/5 و 7/6 و در ارقام فلات و گلستان که تحمل بیشتری دارند، به ترتیب 8/11 و 6/9 عدد است. نوری(1381) سطح زیان اقتصادی پوره ها را در شرایط آبی 11-12 پوره در متر مربع برآورد کرده است.  

از نظر زیست شناسی، سن گندم سرتاسر تابستان، پائیز و زمستان ( حدود 9 ماه از سال) را در پناهگاه های تابستانه و زمسـتانه آن در ارتـفـاعات، زیر بوتـــه های گــون(Astragalus spp.)، درمـــنـه ( Artemisia spp.)، کــلاه مـیر حــسنAcantholimon spp.)) و چوبک (Acanthophillum spp.) و در جنگل های بلوط غرب کشور در زیر برگ های ریزش کرده بلوط و برخی دیگر از درختان و درختچه ها به سر می برد. این سن ها دیاپوز داشته و در اوایل بهار به مزارع گندم و جو ریزش می کنند. سن گندم تنها یک نسل در سال دارد(رجبی، 1379).  

نسل چهارم:

تخم یزی نسل سوم در مزارع کشت تابستانه ذرت صورت می گیرد. احتمالاً میزبانهای دیگری به خصوص نیشکر و عفلهای هرز داخل و حاشیة مزارع مکان مناسبی جت تخمریزی آفت می باشند. در این مرحله نیز مهاجرت لاروها از علفهای هرز به طرف بوته های ذرت صورت می گیرد. در این موقع میزبان مناسبی می باشد. مدت زمان فعالیت لاروهای این نسل نسبتاً طولانی بوده و 2-1.5 ماه طول می کشد. شفیره های این نسل از اواخر آبان به بعد تشکیل می شوند. پروانه های حاصل از شفیرهه ای نسل چهارم پس از تخمریزی نسل پنجم را به وجود می آورند.

نسل پنجم:

این نسل عمدتاً ناقص بوده و لاروهای آن همراه با تعداد زیادی از لاروهای نسل چهارم که فرصت شفیره شدن را نداشته اند تا آخر زمستان در داخل بقایای ذرت یا سایر پناهگاهها باقی می مانند. بنابراین آفت در سال 4.5-4 نسل تولید می نماید.

زیست شناسی روی گیاه برنج در استان فارس:

پروانه سزامیا تخمهای خود را در محل اتصال دمبرگ به ساقه برنج در ردیفهای 5-1 تائی می گذارد، بندرت تخمهای حشره در روی سطح برگ مشاهده شده است. تعداد تخم در یک دسته به طور متوسط حدود یکصد عدد می باشد. با مساعد شدن شرایط آب و هوا، تخمهای تفریخ شده و لاروهای آفت در حدود یک هفته به طور دسته جمعی در داخل غلاف در بغل جوانه انتهائی برنج زندگی می کنند. پس از این مدت لاروهای جوان به طرف پائین ساقه حرکت کرده و تعدادی از لاروها در بین راه ساقه را سوراخ نموده و به بوته های دیگر منتقل می شوند به طوریکه در سنین آخر بیش از یک عدد لارو در داخل ساقه باقی نمی ماند. این حشره دارای 5 سن لاروی می باشد. این افت در شرایط آب و هوائی فیروزآباد دارای 4-3 نسل می باشد. پروانه های نسل اول در فیروزآباد از اوایل فروردین ماه ظاهر و حداکثر تخمریزی در اواخر فروردین ماه در میزبان لویی صورت می گیرد. لاروهای آفت تا آخر اردیبهشت در طول ساقه فعالیت می نمایند. با گرم شدن هوا، لاروها در داخل ساقه در بالای سطح آب به شفیره می روند. از اواخر خرداد ماه پروانه های نسل دوم به تدریج در طبیعت ظاهر می شوند و تخم ریزی آنها در اواسط تیر ماه در زراعت برنج انجام می گیرد. پروانه های نسل سوم از اواخر دهة دوم مرداد ماه ظاهر و در اوایل شهریور ماه در زراعت برنج تخریزی می کنند. لاروهای درشت نسل مذکور در طول زمستان در روی ریشه برنج در عمق 10-5 سانتی متری خاک زمستانگذرانی می کنند. 4 نسل کامل این آفت در ممسنی دارای 4 نسل در سال می باشد. پروانه های نسل اول از اواخر اسفند ماه ظاهر و حداکثر تخم ریزی آن در اواسط فروردین ماه در علف هرز لویی انجام می شود. پروانه های نسل دوم آفت از آخر خرداد ماه ظاهر و نشو و نمای نسل مذکور تا اوایل مرداد ماه در میزبان لویی صورت می گیرد. پروانه های نسل سوم از اواسط مرداد ظاهر و تخمریزی پروانه ها در اواخر دهة دوم مرداد ماه در زراعتهای برنج انجام می شود. نسل چهارم آفت از اواخر شهریور ماه در مزارع برنج تا آخر آبان ماه که مصادف با برداشت محصول می باشد فعالیت می نماید. در این منطقه آفت زمستان را در روی بوته های لویی و بقایای برنج سپری می نماید. در ممسنی به علت دیر کاشت نمودن زراعت برنج آفت در نسل1و2 مراحل تکاملی خود را در میزبان لویی می گذراند.

کنترل:

در زراعت برنج اقدامات زیر در کم کردن جمعیت آفت مؤثر بوده است.

1-قطع بوته های برنج در محل طوقه.

2-یخ آب زمستانه

3-شخم زمستانه را در اسفند ماه وقتی که اکثریت لاروها به سطح آمده و در داخل کلش برنج به شفیره تبدیل می گردند.

4-حذف میزبانهای واسطه به خصوص لویی در اطراف مزارع برنج.